Daniw iti Panagkasangay-GUMIL Hawai'i

Kammayet a Kayyamet

 

Ken Nica Tapec, Pacita Saludes, Natividad Cacho, Letty Manuel, Perlita Sadorra, Bernard Manuel, Albina Gamponia, iti panagkasangayda

 

Ita ti oras dagiti sabong

Ti kanito dagiti palma

Nga iti arpad ket ti sagut

Ti kammayet ti ragsak

Ken ti saguday ti katawa.

Saan a maidulin daytoy

Kadagiti baul ti lagip:

Makikayyamet iti sulinek

Ti isip kas ita, iti entablado

Ti nabara a balikas

Maisawang manipud iti kaunggan

Tapno iti pantok ti turod ti rag-o

Ket sadiay nga aggibus

Panagkatangkatang ti isem

A padpadaanan.

Kadagiti sappuyot a sumangpet

Kadagiti iking dagiti darikmat

Kadagiti muging ti agdadagsen

A pakasaritaan ni ayat.

Addada ditoy amin itatta:

Dagiti kasaba ti biag

Nga agnanayon a linabag

Ti kakaisuna a panagsalibukag

Ti agduduso a bigat:

Ubing kadagiti mataengan

Nga aldaw, agkabannuag

Kadagiti maamitan a pannakapasag.

Iti sidong, ditoy a mamingga

Dagiti balunet ti karayo

Tapno agrusing ti puso

Nga idi kalman nagkapuyo.

Kasta met ti panagkasangay:

Ti madagullit a panagkansion

Tapno agbiag ti tarumpingay.

 

 

A Solver Agcaoili

Hon, HI/Marso 2009

Birthday Poem for Vangie Burcena

Wailing Wind, Pelting Rain

 

For Vangie Burcena, on her birthday, March 2009

 

I have known you: wailing wind.

I have known you: pelting rain.

For you are the gifts of the earth

The song of the break of day

The rainbow we go after

At the end of the valley

Where there thrives an outgrowth

Of lives in a unison of rhyme

And rhythm making music

For the heart that sweetly seeks.

 

You are wailing wind,

You are pelting rain,

And the storms of our lives

Come to a calming peace

And quiet in the hours

We let lose ourselves

To the demands of rest

To wait for dreams

Colorful as good dreams

Could only be: their reds

The vigor we want and we have

Their greens the symptom

Of our fears, past and gone,

Now interred with the sunset.

 

They do not come, the nightmares

For today is your new awakening

To the vast possibilities of a promise:

Yours, this one, and forever

It will be in your forgotten grief.

 

 

A Solver Agcaoili

Hon, HI/March 2009

 

 

 

 

 

 

Birthday Poem for Jennifer

Reaching Into the Future, This

 

For Jennifer S. Padre, on her birthday, March 2009

 

It is the equinox of night and day

Memory and remembrance

This reaching and reaching far

Far into the future, this!

It is your birthday, and the days

And years and decades are ahead

Reaching far into that gift

Of saying and naming

Before and after the cares

Even as we taste the words

What they mean

What they look like

In the heart that means so much

For the dreamer that sings!

We look back and we count

What counting can tell us all

To account what forgetting

Can mean to make us live

Lives, full and fuller beyond

This song we wrap with

With the colors of our thanksgiving

Which is yours too

We who repair that which is broken

We who mend those needing mending

To put together redemption’s seed

In the first request for forgiving

That which was not there

In the first place but here,

Today, at this hour, here is

This gift, our warmest wishes,

Our endless greetings.

 

 

A Solver Agcaoili

Hon, HI/Mar 2009

 

Panagtambang iti Pakasaritaan, 1

(Ken Bobby Dacer ken ti drayber, iti kettang ti pannakaidasay...)

Maipasngay ti pakasaritaan 
kalpasan ti pannakainaw.
Iti bileg ti kuarentaisingko
a matellay ti gartem
iti linglingay a ti pangulo
dagiti makapaungar a ridep
kadagiti derraas, uram, ranggas
ken ti sapata iti pananggudas
kadagiti mabibbibi a balikas.

Makullaapan ti panunot
iti sango ti umel a bangkay
ti ili nga ipatpateg
nga iti daan nga araraw ken saguday.


Iti sappupo ti aldaw,
ditoy a mangrugi nga agaddang
ti rikna a malmalday
agingga nga agallintok iti sanaang
kadagiti sukotsukot a panagtambang
iti makapnek a pakasaritaan. 

Kas iti di agressat a riribuk
ti matambang nga ayat
iti nagan ti ili dagiti sariwawek:
ti pulis a tuta ti bigotilio
ti bigotilio a tuta ti apro!

Mamin-anoda met laeng
a tuangen ti anniniwan
ti lagip kas iti panangikisapda
iti kabusor ti bigotilio a bayyek
nga iti namnama ti masa
a namuonan iti dayaw 
a panagsuitik.

Ti bigotilio ken 
ti kamponna a demonio
isuda nga agkalanglang 
pannubbot a parparapo.

Iyatangan ti dua a bangkay
kadagiti asi ken katay
ti ili a maidasay. 

A Solver Agcaoili
Hon, HI/Mar 20/09

Aniversario ti Umuna a Lua

Militant group Migrante International leads protest to commemorate the 14th death anniversary of Flor Contemplacion in Singapore. Video report by INQUIRER.net reporter Marjorie Gorospe. Inquirer March 18/09

Sangapulo ket uppat a tawen
a kadagiti lagip ket awan mamaayna. 
Saan a nagramut dagiti bukel
ti lua wenno sakripisio 
wenno dagiti naitugkel a kandela
kadagiti paraangan simbaan kapilia
saan, saanda a dimmanon kenka
iti bangkay iti lungon a maiyawid
tapno ti daksanggasat nga ili kaatagna
ti nakemmo nga agrupsa. 

Agkabannuag ti verso
ti pannakaidasay dagiti kararag
a kenka ipatulodmi iti angin
ipasurotmi iti danum ti baybay
idinto a ti nasanger a baso 
ti agpakpakaasi a pangulo agkilliing.
Iduyokmi dagiti ramay kadagiti mata
tapno dikami agsaksi iti lua
ken pannakaudatal dagiti pakaasi
dagiti saot'dakes a saot'imbag:
'Kinnayo, kinnayo, saan a siak
Saan a siak ti pimmatay!'

Idi, insurok ti addang ti panagpasikal
tapno ti sibibiag a dios ket matay:
mairugi iti amami santo iti avemaria
santo iti mangjesjesus a panagebbal:
punnuen ti lua ti karabukob
tapno ti panagsagaba agbalin a katay
a di matilmon, agindeg iti lilidduokan
tapno makidueto iti panagpasugnod.

Ita ket ti aniversario ti umuna a lua:
mangiyad-adalak idi iti pangngadua
iti seminario mayor dagiti ngatangata.
Aginpapadi idi a rikna
ti mangkabugkabog iti panagmalmalanga
idinto nga iti adayo ket ti ina
nga iti karsel ti karayo agtabtabugga.

Saan a sika laeng, Flor Contemplacion,
ti kontemplasion dagiti sabong:
kadagiti uluanan ti panteon
ket ti nadamsek nga ayat a karissabong
ayat ti ili ayat dagiti birkog
ayat ti isu met laeng a pagilian
dagiti agiyatang iti kinaulbod:
mansanas para iti didiosen
niniugan iti manugangen
anniniwan ti makan iti babaonen
angot ti pagbiag iti adipen.

Makikammayaetkami kenka
kadagiti aniversario a dumteng:
iti tibbayo ti barukong
sadiay ti agungar a burangen
sandi dagiti pannakailupitlupit
iti makam kas iti panagling-et
tapno datayo a babassit
ket iti salakan ti saplit
iti bannawag ti aldaw sumangpet.

A Solver Agcaoili
Hon, HI/Mar 17, 2009





Panagsubli iti Tapok, 1

Mourners escort the body of Rebelyn Pitao, daughter of NPA commander Leoncio Pitao, to the Davao Memorial Park where she was cremated Saturday. Rebelyn was abducted in Davao City March 4 and found dead in Carmen, Davao del Norte the next day. Military intelligence agents have been accused for her death. B. Ohaylan, Inquirer, 3/14/09

1.
Aglapunosan iti danapeg
ti kalsada iti Carmen. 
Agdadagsen ti danipidip
a mangipasngay iti saem.
Ania a pannakakusbo daytoy, 
Maestrami iti amin a panagngilin
iti man pannakigubal iti kabusor
iti man pannakisanggol iti bulbilitor?
Dagiti met laeng mangikanawa koma
ti nanggudas iti anges
nangisibbo kenka iti panes
tapno iti madagdagullit a panagpangres
ti amam ket iti telefono agbanang-es?
Kasano koma a pinanaganannaka
iti rebolusion dagiti daniw
iti maysa nga agsipnget
nga iti banarbar ti boses
ket ti lagip ti panagaw-awir?
Gumluong ti timek ti rebelde
iti ulimek dagiti maipunpon 
a saibbek. Dagiti umili, Maestrami
iti pannakapadso kas iti panagungar,
isuda ti mangtenneb iti tapok
iti ling-et ken lua
tapno iti kaawan ket agaddaka
kadagiti barrairong a rikna
tapno iti iruruting ti balitungeg
nga ayat ket ti layus a mangikisap
kadagiti di ag-dios ti aluad!

2. 
Kasaritaka iti diario,
sika nga awit-awit ti babantot ti tao
iti lungon dagiti agmilagro a duduso
sika nga iti agmatuon dagiti arbis
ket ti mangbisibis a bendision
dagiti langit nga ipusing ti lamiis
ti bangkay ti natay a sibibiag
iti agnanayon, iti aweng dagiti napnuan linteg
a patibong ti pinakbong!

Buyaenka iti retrado iti paulo ti damag,
ikuadroka iti sango ti pagaramidan
iti linabag. Ditaka: iti sango a mamalangaan
no kasta a ti nakem ket masantilmuan. 

Kaduaek dagiti danapeg dagiti mangitunda
iti ayat iti barukong iti apuy:
sadiay a masagebseb ti anian man
a lapped panagsubli iti ili nga ipatpateg.
Iti tapok nga addaka kadakami amin:
maitayok iti pul-oy a kadagiti pantok
agapon nga umiliw
santo kadakami, iti pus-ong dagiti duadua
kaduaennakami a mangikaro
iti nangisit a parparmata.

A Solver Agcaoili
Hon, HI/3-15/09


Iti Aripit ti Pammadso

She was snatched from her tricycle ride home on March 4 and taken aboard a van. Her body was found the following day in an irrigation ditch in Barangay (village) San Isidro in Carmen, Davao Del Norte. She had been bound, gagged, raped, and repeatedly stabbed in the chest. "Rebel’s slain daughter to be laid to rest ," Inquirer, March 14/09

Ita ti tabon ti wayawaya ti ama,
ti puon ken pungangay 
dagiti nalabada a bakabaka.

Sabali a dalan ti nasumok:
iti siled dagiti nasamay a balikas
pagrutingen daytoy iti panunot
pagramuten kas iti balo
santo iti basbas ti aramikumok
ket ti agaggaguanta a sudsod
tapno iti tanem ket ti agrupsa
a sainnek ti tirad ti icepick
iti maisarapa a karabukob
ket ti panungpalan dagiti babassit
a panaglidok. 

Ngem iti barukong 
ti sudsodan ti kabusor,
dumadangadang.

Kasla agbayo dagiti ima
nga agyoyo iti kinatakrot.

Sika pay a maestra dagiti amin
a panangay-ayo kadagiti rikna
nga aglaladut, sika ti nagapit
kadagiti maani a linalangsot.

Iti aripit ket ti sipnget:
sadiay a naidasay amin a linabag
a biniag dagiti isem,
pinagungar manipud ti tanem ti saem
nga iti panagmula iti ranggas
ket isunto met ti apiten.

Kadagitoy nga oras ti sipnget:
iti panagsubli iti daga,
ti lungon a balayen ita
ti bagi a nagsagaba
naglak-am kadagiti panagtayyek
ti gemgem iti langit
sa aglansad iti iriag a gumawgawawa.

Mabalin nga awan basolko, kunam.

Mabalin a kinunam laeng nga anaknaka
ti kumander dagiti tagainep idi kalman.

Mabalin a kinuman nga iti panangisurom
kadagiti adalan ket justisiat' pagpangalam.
  
Ket ita nga aldaw ti maudi a pammakada, 
ita a Sabado a ti Dios ti biag
ket naginana. 

Pumusay kadi met  dagiti abuyot
ti bullalayaw nga iti lukong ti ima
ket ti daniw nga agam-amangaw
agbirok iti tadem kas iti pagaw
nga agbalin a kobra iti aldaw?

Iti aripit ti pammadso.

Agay-ayus ti danum
iti panawen ti panagdawat iti mainum.

Agus-uyas ti uleg, aglupes
kadagiti panawen a balitungeg
a ti anniniwan ti natay ti maidulin.

A Solver Agcaoili
Hon, HI/Mar 13/09 

Ti Kaarngi ti Pannakauma

It is a dangerous thing to bore a powerful God. Christian George, "Sex, Sushi & Salvation"

Panagparintuod
iti apagapaman
ti kaarngit' pannakauma
di matuldekan a dangadang
iti dakulap kas iti suyaab
a sangadangan.

Idiay Laoag, iti nakarikep a kapilia
dagiti alis ken inilotda nga ubing
agbiagda kadagiti masindian
a kandela ti kaibaan.

Nabayag idin a kayat koma datao
a datonan iti maar-arakattot a daniw
a mayatang iti sakaanan
ti lupes a padeppa ngem awan rikna
ti agam-amangaw a pulso, 
di agbitegbiteg
ti mauma a panagbarugso.

Duduso lat' adda
iti killiing ti aglatlati a plata
nga iti lata ti didiosen nga agpangkis
ket ti sawiri a balangkantis
nga iti paulo ti kararag
ket santilmo ti naganna.

Patron dagiti mannibrong,
senior a bulbulitor, maasika!

Patron dagiti barrairong
a linabag ti samiweng ti mutia
nga iti pus-ong ket sadiay
a dung-awanna ti panagsagaba:

awan ditoy ti tured 
ditoy ti pangilangdet
iti basol dagiti naktidiables
nga uray no sangagemgem 
a kilabban ket di man mangted.

La ket ta iyagawa 'tay nga awan labas
ti mangged iti salakan iti salaksak,
agbatay iti kayo a natay iti kalbario.

Barbarengli ta iti masakbayan
ket ti mapuoran nga arutang
a paggulgol tapno maikkat
sansanuong ti malislisayan,

O Patron dagiti barrairong,
senior a bulbulitor, maasika!

A Solver Agcaoili
Hon, HI/Mar 10/09