Lukat a Surat ni T Gabriel Tugade

(Note: Daytoy ti umuna-maudi a sungbat ni T Gabriel Tugade maipapan kadagiti isyu a rimrimmuar iti Dap-ayan, segun met laeng kenkuana. Immunan a simmungbat ni Lorenzo G Tabin ken toy numo. Sapay ta babaen kadaytoy maudi a sungbat ket mabaelan nga umaddang dagiti aktor ken karakter iti daytoy a drama ti Literatura Ilokana. Ta nagbalinen daytoy a pudno a drama ket ti ur-urayentay ita--ti pagguuraytay amin--ti katarsis, daytay katarsis a mangik-ikot met laeng iti bukel ti pannakaisalakan-ASA.)


Pagraemak a kakabsat ditoy iloko.com. Kablaawankayo iti naragsak, namsek, natalna ken manakem a baro a tawen. Iti numo toy biang, nakallalagip ti Enero uno ta iti daytoy nga aldaw, apagisu a dua a tawen ti napalabas ti panagsubli ti regtak maipanggep iti Literatura Ilokana, kalpasan ti adu a tawen nga awan a pulos ti damagko maipanggep iti BANNAWAG, kasta met nga awan a pulos ti kontakko kadagiti kadaraan a mannurat. Diak pay idi ammo nga adda gayam daytoy iloko.com . Agyamanak kabsat nga Andy Barroga iti daytoy naisangsangayan ken kasapulan unay a websitemo.

Adu dagiti agsisinnuppiat a kakabsat ditoy dap-ayan maipanggep kaniak ken kasta met iti TMI America ken TMI Global. Kaadduanna dagiti makaipas ken nagita a balikas a kas tay pagsasaotayon a di pay malamut ti aso dagita a sao-sao. Diak idi inkaskaso dagitoy ta kinunak a sige latta no daytoy ti pakaray-awan dagiti dumadap-ay.

Iti itatapogtayo iti daytoy baro a tawen, iwaksitayo kadin ti aniaman a saan a panagkikinnaawatantayo.

Alaek man ngarud daytoy a gundaway, kakabsat, a manglawlawag kadagiti agsasamusam a kapanunotan ket sapay koma ta daytoy metten ti pangrugian ti panagtutunostayo. Awan ti gurak ken awan met ti panggepko a mangpasakit wenno makikinnarit kadakayo nga agsursurat iti nagubsang a maibalbalandra iti numo toy biang. Kiddawek nga ilawlawayo koma met ti panagpampanunotyo tapno mariknayo ti anag dagitoy balikasko.

I.

Rugiak man ngarud ti agpalawag.

Enero 1, 2005 idi kasla adda nagkuna nga: agriingkan ta ita ti panangrugi ti nabalitokan a panawen ti Literatura ken Kultura Ilokana. Nagsukisokak a dagus no ania dagiti agdama a pasamak maipanggep iti Literatura Ilokana. Nammuak nga adda pay laeng BANNAWAG, ket ni Diony Bulong ti agdama idi nga editor-in-chief. Ni Diony ti maysa kadagiti kabaddungalak a mannurat idi babbarokami pay laeng. Adda idi dagiti tinawen a pakapilian kadagiti kapipintasan a sarita iti BANNAWAG, ket kiniddawko a no mabalin ket agpasilipak met. Impakaamo ni Diony nga awanen ti pasalip nga imatonan ti BANNAWAG, ngem adda dagiti pasalip a dagiti mannurat ti sponsor.

Sumagmamano nga aldaw kalpasan ti pannakaipablaak ti pakaammo maipanggep iti pasalip, nakaawatak iti email manipud ken ni Lorenzo Tabin.

(Ni Loring ti maysa iti grupomi nga innem a mannurat a nagindeg iti bassit-usit nga apartment iti Coromina Street – napunas kanon dayta nakipet ken tunged a kalsada - iti asideg ti dati nga opisina ti BANNAWAG idiay Manila. Bassit-usit kunak ta adda maysa a teheras a dua ti kadsaaranna ken maysa a kama. Tallokami laeng idi: ni Loring, ni Prescy Bermudez ken siak. Idi kuan, immay da Peter La Julian ken ni Tante Domingo. Iti datar ti nagturoganda. Idi kuan, immay ni Ben Chua. Adda kasla bangkera - daytay pasariw-at dagidi daan a kosina a pagyanan dagiti malabi ti danum nga inumen. Iti bankera ti nagturogan ni Ben. Adda pay idi dagiti daddumma a mannurat a mayat a makikadua ngem no lablabesem ti agsao ket awan ti itiitan ta agingga a saan nga agyaplag iti ikamen da Peter ken ni Tante, pagsisinnubblatanmi ti dua a makinilia. Inaldaw met nga umay agpasiar dagiti mannurat iti Manila ket sadiay metten ti pagtarusan dagiti mannurat nga aggapu kadagiti probinsia. Masansan met idi nga umay dagiti editor ti BANNAWAG. Kadagidi a panawen, napintas unay ken naragsak ti panagtitimpuyogmi a mannurat, awan dagiti nagubsang a panagsasarita, ken sangsangkamaysakami a nangatibay iti founder ti Gumil Filipinas ta agrusrusing pay laeng idi ti gunglo.)

Ti umuna a panagpatangmi kada Loring ken Sinamar Tabin kalpasan ti pinullo a tawen ti nangrugiak a nangipeksa kadagiti dardarepdepko maipanggep iti literaturatayo. Daytoyen ti rugi dagiti pannakiinnumanko ken ni Apo Juan S.P. Hidalgo, Jr., kasta met kadagiti dadduma pay a mannurat iti Filipinas. Gapu iti gagarko a makangngeg kadagiti timek dagiti mannurat, masansan a kasaritak ida babaen iti 3-way call ken teleconference, nangruna kadagiti miting ti Gumil. Saankon nga uliten ditoy no apay a nabukel ti TMI America ken Global. Naipablaaken dayta iti BANNAWAG ken ditoy dap-ayan. Ti adatna, dagus nga adda dagiti kasla simgar nga ampo ken adda pay dagiti nanglimlimo a nagsurat nga inaramatda ti naganko. Ngem ulitek manen, saanko a kagura dagitoy nga agsursurat.

Napanunotko a nasken a maipakammo ti pannakabuangay ti TMI kadagiti mannurat iti Filipinas. Naangay dayta iti Kamayan Restaurant iti Quezon City idi Setiembre 3, 2005. Babaen ti panangidaulo ni Angel Calso, presidente ti Gumil Metro Manila itay napan a tawen ditoy a napagsasaritaan dagiti panggep ti TMI. Kas nadakamat ni Apo Richie Abadilla iti ngato, naipablaak met iti dap-ayan dagiti sumagmamano a retrato a naala iti dayta a pasken.
Nupay sumagmamano nga aldaw laeng ti pannakaisagana dayta a pangaldaw ken taripnong, dagitoy man ti karaman dagiti timmabuno:
Dionisio Bulong – agdama a presidente ti GUMIL FILIPINAS, dati nga editor-in-chief ti BANNAWAG;
Cles Rambaud - agdama nga associate editor ti BANNAWAG:
Herman Tabin - agdama a presidente ti Gumil Metro Manila, multi-awarded writer, konektado iti Asian Development Bank, contributing editor ti dati a RIMAT magazine;
Prescillano Bermudez - premiado a mannurat ken karetretirona a pangulo ti PIA, Region I;
Ben Tabbada - 2005 Palanca judge iti Iluko short story ken negosiante;
Flor Tabbada - sarsuelista ken negosiante;
Greg Laconsay - Gumil Filipinas adviser, dati nga editor-in-chief ti BANNAWAG ken dati nga Editorial Director ti Liwayway Publishing;
Leonardo Belen - dati a presidente ti Gumil Filipinas ken agdama a movie director;
Crispina Martinez Belen - entertainment editor ti Manila Bulletin;
Joe Bragado - dati a presidente ti Gumil Filipinas, dati nga editor-in-chief ti BANNAWAG, agdama a presidente ti Child Jesus College;
Aida Tiama - maysa nga administrative office iti Unibersidad ti Filipinas ken dati a kameng ti Board of Directors ti Gumil Filipinas;
Johnny Asuncion - kameng ti editorial ti BANNAWAG ken FAMAS director;
Daniel Nesperos – 2004 ken 2005 Palanca winner ken dati nga empleado ti Liwayway;
Virginia Duldulao – nobelista ken mangisursuro iti Fatima University;
Nino Duque – nangibagi ken ni Rey Duque a dati nga editor ti Liwayway ken recipient iti nakaad-adu a pammadayaw iti panagsurat;
Lorenzo “Dondon” Tabin II – mannurat ken konektado iti Universidad ti Filipinas;
Angelo “Eloy” Padua – kolumnista ti FAMAS Magazine ken makipagtagikua iti sumagmamano a high-end restaurants iti Metro Manila ken Davao;
Linda Lingbaoan-Bulong – dati a kameng ti editorial ti BANNAWAG, dati nga editor-in-chief ti ALIWANG PINOY, agdama a kolumnista ti BANNAWAG, ken konektado iti UP Press;
Angel Calso – publisher ti RIMAT Magazine ken Aliwang Pinoy, veteran newspaperman ken konektado iti FAMAS.
Saan a nakaumay ni Arturo “Malutluto, Maib-ibus” Padua ngem nagtelepono bayat ti teleconference iti dayta a pasken ket impaganetgetna a suportaranna ti pannakabuangay ti TMI. Ni Art ti first president ti Gumil Filipinas, nalatak a politiko ken agdama a pangulo ti FAMAS. Dinakamatna pay iti kolumna maipapan iti daytoy a pasken.
Makapailiw ti kinaragsak dagiti timmabuno a kas nakitak iti video ti nasao a pasken. Inadalda dagiti panggep ti TMI. Napaneknekanda a saan a agkinnontra ti TMI ken Gumil. Iti dayta a teleconference, naaddanak iti gundaway a nakisarita ken nangsungbat kadagiti saludsod dagiti timmabuno. Inlawlawagko pay a ti TMI ket anak, wenno sagibsib wenno saringit wenno daludal ti Gumil Filipinas ket iti kaanuman, awan ti panggep ti TMI a mangrimbaw iti Gumil. Naki-teleconference met da Ariel Agcaoili ken Lorenzo Tabin.
Sangsangkamaysa dagiti timmabuno a nagkuna a nasayaat nga agtinnulong ti TMI ken Gumil a mangdamili ken mangibunannag iti literatura ken kulturatayo kadagiti dadduma a puli iti amin a suli ti lubong.
Saan koma a nasken a dakamek ditoy, ngem gapu kadagiti komentario iti ngato, ilawlawagko nga awan, uray sangkatipping laeng a kiniddawko a tulong iti gastos iti dayta a pasken.

II
Maipapan iti kablaaw ti TMI iti annibersario ti BANNAWAG.
Adda naawatko nga email ni Cles Rambaud sumagmamano nga aldaw sakbay ti pannakaimaldit ti anniversary issue ti BANNAWAG ket kiniddawna ti kablaaw ti TMI. Naipakaammo daytoy a kiddaw ni Cles kadagiti opisial ti TMI babaen iti telepono ken email. Ti imasna, isideg unayen ti deadline idi nagkiddaw ni Cles. Naimbag la ketdin ta naalibtak ni Andy Barroga a nang-design iti kablaaw. Nayemail ken ni Cles kasta met kadagiti interim officers ti TMI ti maiprenta a kablaaw. Domingo ditoy – Lunes idiay Filipinas. Nakasapsapa ni Cles a napan iti opisina ti BANNAWAG ket apaman a nakapagsaritakami, timmarayen a dagus a napan nangikamat iti kablaaw ta madama idin a mamalmaldit dayta nga isiu ti BANNAWAG.
Kunami no maysa a naragsak a gundaway daytoy a panangkablaaw ti TMI iti BANNAWAG. Ngem adda nagsurat iti BANNAWAG nga awan ti pammalubosna iti pannakairamanna a kameng ti board. Dakkel ti siddaawko ta daytoy pay met ngarud a mannurat ti nagkuna a nasayaat daytoy a panggep, tunggal agsaritakami iti telepono. Dakkel ti siddawko no apay a sa laeng nagsurat kalpasan a naimaldit ti kablaaw. Dakkel a siddaawko no apay a no adda panagtukiadna, wenno nagbabawi, nag-email wenno tinawagannak koma. Namin-adu a pinadasko a tineleponoan. Iti maysa a gundaway nga isu ti nakaawat iti tawagko, imbabana a dagus ti telepono idi naammuanna a siak, ket uray namin-adu a nagteleponoak a dagus, saanen a simmungbat. Gapu ta nasinged ti panagkakaduada kada Ariel Agcaoili, kiniddawko a tawaganna tapno risutenmi ti saan a panagkikinnawatan, ngem awan ti naaramidan ni Ariel. Inkeddengko idi a saanko a sungbatan ti surat iti BANNAWAG. Iti nanumo a panirigak daytoy a banag ket kasla saan a panagkikinnaawatan iti maysa a pamilia ket rebbengna a saan koma a mairakrakurak.

(Ilawlawagko man ditoy no kasano ti pannakapili dagiti board of directors ti TMI. Kadagiti kameng, uppat laeng dagiti sigud nga am-ammok - da Lorenzo ken Sinamar Tabin, Cristino Inay ken Arnold Baxa. Nabasbasak met idin dagiti sinurat ni Amado Yoro ngem saanko pay idi a nakasarita iti personal. Dagitoy a natatakneng a mannurat ti immuna a nakasarsaritak maipanggep iti Gumil America ken Gumil Global, kalpasanna, ti TMI America ken TMI Global. Isuda met ti nangisingasing kadagiti dadduma pay nga INTERIM OFFICERS ti timpuyog.)
Maipanggep iti $28.00 a tulong koma dagiti interim officers iti anniversary greeting. Rimsua a dakkel a pangat-atakaran iti numok ditoy dap-ayan. Saan met ket nga inkapilitan daytoy a tulong. Kas nadakamat iti ngato, naminpinsan met a nai-email dayta a kiddaw. Adda pay ketdin dagiti nagsurat iti ngato nga agbibisinak kano iti dayaw, ken panggepko kano a panguartaan ti TMI. Dagitoy man dagiti dua a nangipatulod iti tulongda: da Appo Richie Abadilla ken ni Guillermo Iloreta. Naisublin kadakuada dagiti tulongda.

Siak ti nagbayad appo ken kakabsat iti one-page, full-color a kablaaw ti TMI. Kinunak idi nga no adda man maawat a tulong manipud kadagiti interim officers, saan a maisubli kaniak no di ket iraman ti chief finance officer iti pundo para kadagiti proyekto ti TMI. Awan a pulos ti gandatko a pagdilihensiaak ti timpuyog. Nakakaldaangman nga adda dagiti kakasta a pammabasol. Kinapdunona, aramidek ti amin a kabaelak a tumulong iti TMI ken Gumil. Saanko koma met a dakamaten, ngem bareng daytoy pay ti makatulong a manglawlawag iti panunot dagiti kakabsat, a malaksid iti pasalipko iti BANNAWAG, siraragsakak a dumngeg no adda kiddaw dagiti kakabsat iti Gumil. Idi naangay ti umuna a Saribitniw Conference, natulokak a nag-wen idi kiniddaw ti Secretary General ti Gumil Filipinas a siak ti mang-sponsor iti on-the-spot-writing contest, wen kunak met a dagus idi kiniddaw ti presidente ti Gumil Ilocos Norte a siak ti mangted kadagiti premio dagiti nangabak iti on-the-spot writing contest iti napalabas a taripnongda, ala wen, kinunak met idi kinasaritanak manen ti Secretarty General ti Gumil a siak ti mangted ti premio iti writing contest iti napalabas conference ti Gumil Filipinas. Adda pay dagiti dadduma a kiddaw dagiti liderato ti Gumil a saan a nasken a dakamatek ditoy.

Namin-adu pay a nadakamat nga agbibisinak iti dayaw. Adu metten ti naawatko a pammadayaw, pagraemak a kakabsat, ngem iti opisinak, awan ti makita nga uray maysa la koma resolusion wenno plake wenno sertipiko. Awan ti makita nga uray maysa la koma a retrato a naikaraman toy numo kadagiti natatan-ok a tattao iti America ken kadagiti sabali nasion. Awan, ta awan a pulos iti panunotko a tumulong iti pannakaibanag dagiti adu a nabalitokan a panggep ti TMI tapno maaddanak iti gundaway a makakuarta ken maikkan iti pammadayaw.
Ne, ket atiddog unayen daytoy a palawagko. Sapay koma ta maamirisyo dagiti panggep ti TMI maipapan iti liteatura ken kulturatayo. Isardengtayo kadin, a, kakabsat ti agdidinniskutir ket no adda man dagiti saantayo a pangkikinnaawatan, liklikantayo koma ti agusar kadagiti makapasakit a balikas. Ti man il-iliwak ket no addanto dagiti gundaway a panagkikitatayo kadagiti nadumaduma a taripnong, nagsam-iten no aggiinnabrasa ken aggiinnarakuptayo, ta kasta ngarud ti naimbag nga ugali dagiti agkakabsat ken aggagayyem.


Enero 2/06

No comments: