Pangontra sa Batibat

Matagal nang panaginip ito.

Ang padaya sana para sa lahat.

Ang pakinabang sana natin
sa lahat ng mga biyaya
sa mga duguang dantaon
ng nagpapaubayang dagat
ng niraratsadang rebolusyon
sa pinanghihimagas na galak.
Bawat bagong rebolusyon sa EDSA
ay ganito ang pakiramdam.
Bago ang lahat
kahit ang mga pag-asang
sintanda na ng mga amag
sa mga rebultong marmol
na tumatanod sa ating
paglilikha ng bagong bukas.

Pero tulad ng lahat
ng mga panaginip
na hinahablot sa atin,
itinatago
sa kanilang kapangyariham
sa kanilang minamanang pangalan
sa kanilang pangako sa paglilingkod sa bayan
sa kanilang panunumpa sa katapatan
sa kanilang pagtatanggol sa katotohanan
nauuwi ang lahat sa batibat,
nitong bangungot na tiwali
sa himbing ng tulog
sa pamamahinga ng isip
sa pagbibilang ng mga bituin
tuwing dumarating ang takipsilim
at bibilangin natin ang oras
ng pakikipagsiping sa kapayapaan
ng gabing ang likod ay nakadampi
sa higaang kaylayang mangangako
ng malalim na paghilik.

Isang batibat ang kontra
sa ating pagtulog ng mahimbing.

Higante ito sa ating panaginip,
nagnanakaw ng ating lakas at isip.

Subukang ipikit ang mata
ng walang laman ang tiyan
hungkag ang utak tulad ng ampaw
na siya namang kalagayan nating
lahat ngayon--

Subukang buuin sa larawang
maputla pa sa lahat ng mga maputla
na naroroon sa noo--

Subukang aluin ang tulog
habang ang sikmura
ay abala sa pagnanasa
ng pamatid-gutom:
isang subong kaning kahit bahaw o tutong
isang kurot na kahit bilasang galunggong--

ayna, dadalaw at dadalaw ang batibat,
aamuin ang lahat ng selula ng ngalit
sa ating mga bagang
uudyukan ang lahat ng lakas
sa ating mga kamao
bubuyuin ang lahat ng ating alaala
sa paghihimagsik
at sa pamamagitan ng mga milagro
sa pangako ng panunubos
isasawika natin ang pangontra sa batibat
tulad noong dekada ng mga deliryo
ng mga makataong diktador
tulad noong dalawang taon
ng mga poon ng pinilakang ilusyon
tulad ngayong panahon ng mga terorista
sa ating panghihinahon.


A. S. Agcaoili
Marso 31, 2005

A Dream of Drums and Drumbeating

You had it all in,

this huge dream

of drums

of drumbeating

in an ancient ceremony

in the wilderness

of your mind.



One day

you gathered

us all

and announced

the intentions

of your sorrowing soul.



We were your children,

true, but we had

the fields for the kites

we had the brook

and the river

for the freeflowing dive

into their boundless bossoms

their fluid energies

welcoming us

in our quest

for a memory

once familiar.



You said you will

make a drum.



Or you will make

many drums.



You planned

the steps to making

the beating for

the first time

in the final hours

of the summer

we lost her,

the madonna

of our rising sun.



Did you say

you would have

to look for

the hard wood,

dip it in some concoction

of witless wisdom and sad song,

their secrets

to be unveiled

by each beat

we make

of the drum of our days?



You had it done right,

with the cowhide

tanned

treated

teased

to make the music

you say you want

to while away

the countless regrets

of rainy nights.



And we were one

with you.



We dreamed

of the drum too.



We dreamed

of the frenzied

beating of drunken

fingers tapping

on the miracles

of sounds

of feet

on the dusty earth.



But the drought

came too long

in 68.



The drought did

not leave in 69.



And so the village

prayed

sent petitions

to the patron

of furrowed fields

furiously awaiting

the raindrops

that should have

raged on

the ever-willing soil

buried themselves there

until the seeds came alive

with the promise

of food aplenty

of faith renewed.



The rains

did not come

in the summer of

your making of the drums.



The drumbeating

did not come as well.



You cooked the hide,

feasted on it as if

there were no tomorrow

and you told us

about children

being better than drums

being better than drumbeating

being better than the music

of rains teased

by your rain dance.





A. S. Agcaoili

March 22, 2005

Ang Mga Alaala ng mga Bulaklak sa Bintana

Parang
alaala ng mga bulaklak
sa bintana
ang eksena ngayon.

Kakathain
ito ng makata
sa mga puwang
ng mga kremang blinds
habang ang araw
sa Southlands
ay naghihimagsik
sa kanyang darang.

Kakatagpuin
ng init ang lamig
sa mga dahon
parang sa isang
seremonya
ng pagtatagpo
ng mga isip.

Ilalagay ng makata
ang mga halamang
di nagbubulaklak
sa pasamano
ng mga gunita
at doon,
hayaan ang araw
na dampihan
ang mga dahon,
ihayag
ang pangungulila
sa mga tagtuyot
sa iling iniwan.

Tatanggapin
ng halaman
ang mga rayang
nagyayabang sa kanilang
liwanag
parang sa naratibo
ng naglalakbay.

A. S. Agcaoili
Marso 21, 2005

Linggo ng mga Palaspas

Maliliit lamang
na Jerusasalem
ang sa atin,
tayong mga bisita
sa mga ili
at bansang di atin
sa buhay
at mundong
binuburo
ng mga bombang
itinatanim
sa mga templo
ng panalangin
tulad ng bagong
pangambang
dumarating sa atin
sa pamamagitan
ng mga pahayagang
naglalaman
ng ligaw na paggiliw.

Itong linggong
ito ng mga palaspas
ay magdiriwang
ang mga nangaligaw
na dahon.

Berde
sa kanilang pangako,
buhay
sa kanilang
pananagumpay
na lampasan
ang mga alikabok
gawing itong putik
na pandugtong
sa ating mga nangingig
na laman
sa ating nagugutom
na isip
nagbabagamundong
nakikiayon sa ritwal
ng pagkasira at pagkabulok
ng lahat
ng palalong poder.

Ideklara
ang karaniwang tao
ang pagbabalik
sa nangasirang
siklo ng paggaling
at tayong lahat
ay tutugtog
ng tambuli
ng maraming panginoon
ng tambol
ng maraming panginoon
ng gitara
ng maraming panginoon
at tayong lahat
ay mangagsayaw
ng malaking sayaw
ang ating mga indak
ay sa lasing na hangin
ang ating mga hiyaw
ay sa nagnanasang daluyong
ang ating mga galak
ay sa ipo-ipong
umuubos ng ating
pasaning kakambal
ng ating pagdaing
simula pa
ng mga simula
ng mga libong lungkot
at paisa-isang saya
ng mga kaban-kabang kabiguan
at tsamba-tsambang tagumpay
sa mga tuyong bukid man
o sa mga nagngangawang siyudad
sa mga makikipot na kalyehon
o sa mga daang binabagtas
sa mga gubat ng pag-aaklas
upang ipaglaban
ang linggo ng mga palaspas
ang araw ng mga dahon
ang oras ng mga paggaling
mula sa mga sugat
ng mga namumulubing
pangkailihang pahimakas.

A. S. Agcaoili
Marso 20, 2005

Love Offering at the San Pedro Port

They have come here,
the missioners
with the blue bags
and blue songs,
in the dead of winter,
in the heat of summer,
in the exuberance of spring,
in the nakedness of fall
in this chill of mornings
when you are half-awake
to touch the hearts of dead fish
to partake in this commerce
of stocking up for dinners
on meatless days.


Their language
of quick logic is crisp
like the air
from the sea breeze,
always sounding
like wavering waves:
Love offering po
para sa mga misyon.

I have seen them come
in my dreams:
from Cubao,
on the EDSA and Aurora,
the entrance to the Act,
that theatre that has sinned
against us all
for the filth on its billboards
with the legs of maidens
split apart
and below,
the missioners
thrusting their blue bags
on to the surging sex
on your mind
the dark desire
on your hands
the lingering lust
on your eyes
and the same bawdy billboards
multiplying and thrusting
their glance on your broken heart
remind you of repentance and regret
remind you of redemption and relief
by buying your way out
like the calculated indulgences
paraded by a dying actor dying
as a dying god
a god that grabbed lands and honor
a god that malversed on our pauper dreams
a god that played the role of a rescuer of the nation
a god that lived on the proceeds
of our votes and vice
either the one who,
in the people's park by the bay,
declared the coming
of orange dawns
for us all
so that no one would leave
the old country again
so that everyone
would be cared for
in salvation as in the sweet sums
of our self-sacrifice
so we can make this offering
so we are guaranteed a seat
in the feast of the elect
in midnight banquets when the fate
of the country is raffled off like
the bingo
the lotto
the jueteng
the sweepstakes
they all rig in conspiracy with corrupt clerics
to make the godlings richer
to make them laughing
on their way to the banks conniving
with their greed and deceit
with all lords watching,
knighted friends as well,
those who donate carpets and concrete
those who give money and maidens
those who sell their delinquent souls for a fee
those who give sand and sea breeze
to make the dying god indulge
in the fantasy of his birthright
to be king
to be savior
to be inheritor of good genes
from benevolent dictators
and alms-giving cheats
or
the one who is dead but alive
in our yearning
for a just land:
liberty for us all
who have to live in shackles
beyond our stunted minds
and polluted imaginations
jobs for those who want
to live right here
where the afternoon shadows
are not longer
nor are absent without a reason
but alive
and kicking as well
like our dreams
that have no intention of self-destructing
but come out springing back
to decency and self-respect
each time,
revolutions
after miracles,
miracles
after revolutions,
from EDSA and beyond
as in these foreign shores
where you are now
you offering
the dainty dollar in your secret pocket
now that you are here
in this scene of salt and ships
swaying as if in a big dance with the green water
them holding out
in the cold of days,
their blue blags ubiquitous
like the unseen
freshness of the sea air.

You are reminded
of that scene
back in the old country
the bags held out too
like the missioners dressed up
for the role,
their charm
intertwining with
the dust settling
in the desperate dusk
in the city corners
where sorrows of all names
give birth to more sorrows
of all names.

You witness to the velocity
of bills exchanging hands,
sweat too in dark corners,
in dark cubicles of loneliness
and late loves.

From the old country
to this awaiting and welcoming land
thousands of miles
and memory away,
they have come
to haunt you
one more time,
those who believe
those who make
you feel as if
you have lost touch
with the ancient divinity
that has dwelt in your heart.

Their rehearsed line
comes lilting now,
as if in a lyric of a sad song,
tempting
seducing
taunting
provoking
awakening
you from the slumber
in these parts
of this port
of your citified American life.

Love offering for the missions,
love offering for the missioners.

Ah, well, some time
in the past
you had played that part.
And not so well.


A. S. Agcaoili
March 19, 2005

Gigisingin ng mga Bulaklak ang Tagsibol

Gigisingin
ng mga bulaklak
ang tagsibol
tulad ng panggigising
ng mga puting ulap
sa araw
dito sa lupang
umaangkin
na ngayon sa
iyong isip.

Nagyayabang
ang mga halaman
sa kanilang bihis:
ang luntiang dahong
ninakaw
ng mga pataba
sa mga palayan
sa lugar
na tinubuan
na siya ring patabang
pumatay
sa dalag
sa hito
sa bagong tanim na palay
sa dighay sa tanghalian.

Sa mga balikat
ng mga burol
ay nakakapa ang kulay
o ang mga kulay
ang nagtatanod
sa lahat ng mga dumaraan
nagbibilang ng mga ngiti
sa labi
sa isip
sa mga salitang di mabigkas
sanhi ng kagandahang
di masabi kahit kailan
eksenang di mo maisip
kung kailan nangyari
ang ganito
sa mga away sa Adams
sa sitio ng Carasi
sa liblib na paraiso sa Dumalneg
pawang mga lugal ng pusong
nananabik sa ganoon
at ganoon ding gunita
ng pananabik
sa ilog Padsan
na ngayon ay saksi
ng lahat ng uri
ng karahasan
tulad ng pagtutumba
sa bise mayor na nagsasabi lang
naman ng katotohanan
tulad ng katotohanan
ng mga bato na di na nagluluwal
ng dalisay at kinalamreng tubig
dahil higit na mahalaga
ang pakikipagsugal at pagsusugal
sa kinabukasan ng mga kailihan
silang tumatayo sa logro dies
o sa pula
o sa puti
pero ang lahat ng manok
ay sa may-ari
ng lakas
ng kapangyarihan
ng awtoridad
mga minanang katangiang
galing sa wala
tulad ng nakakapasong init
sa mga buhanginan ng lahat
ng mga ilog sa lalawigan
na ngayon ay nakangangang
butas sa mga bundok
tuyot at palagiang tag-araw
at ang mga ar-aro at bukto
ay pawang nangawala na
nagtago na sa ilalim
ng mga nagluluksang ulap
ng mga nagluluksang dating gubat
ng mga nagluluksang dating bundok
ng mga nagluluksang dating ina-a-nakaparsuaan
lahat--pawang mga dati
at ang alaala ay hanggang ganoon na lamang:
ang pagpapalamig sa ilog-ilugan
upang ipatianod ang lahat ng mga bangungot
at muling managinip ng kasaganahan.

Gigisingin
ng mga naglalandiang bulaklak
ang tagsibol
at mangangarap ka
para sa bayang iniwan.

A. S. Agcaoili


o sa sito

Bulong-bulungan sa Bayan-Bayanan

Magsisimula
ang bulong-bulungan
sa salita para
sa mga mangmang.

Parang mga bandidong
damdamin
na ikinukontrabando sa
batang dilim,
inaabrakadabra
sa malamig na sinaing,
ihinahalo sa mga subong sakim
sa araw-araw na pagpipiging
ng mga eksena
ng pangitaing itim
sa bayan man o sa mga selda
sa oras ng mga disoras
na pagnanasa
para sa buhay
na tutubusin pa.

Ayna, kayhirap
magsimula sa wala.

Ikinakapital pa rin
ang kamatayan
sa paglikha
ng panaginip sa bayan
tulad ngayon
sa operasyon ng bala,
ng mga hinahabol
na paghinga
ng mga isinasanlang luha
ng mga lamang
niluluray-luray
ng ngalit sa mga pader
ng galit sa mga rehas
lahat, lahat, ibinubuwis pa rin
natin lahat, mula noon
magpahanggang ngayon:
buhay, bahay, at basbas natin
sa mga pinunong nilikha
mula sa putik na panimdim
mula sa abong kasiyahang
alay ng mga paltik, payaso,
kalibre 45 sa ating mga plato
kalibre 22 sa ating mga bigasan
dinamita sa ating mga bulsa
bomba sa ating mga pitaka.

Ayna, magpapakawala tayong
lahat ng buntong-hininga
pangontra sa maitim na sumpa.

A. S. Agcaoili
Marso 15, 2005

Sanhi ng mga Sanhi

Nagtatapat ang mga larawan
sa pahayagang dumarating
sa amin dito sa ibang bayan.

Nakatambad sa amin
ang mga magulang at mamamayan
ng Mabini, tangan-tangan
ang di pa tapos mabilang
na ataul ng mga pag-aalinlangan,
pag-aatubili rin sa hantungan
para sa mga batang
dinali ng maruya,
nitong hostiyang pang-awat
sa pagkalam ng sikmura.

Lumaki rin tayo
sa kinukulayang maruya
sa tinudok mula sa diket
sa artem na ginayat na saba o mangga
sa bananakiu na dinilaan ng mga bangaw
sa tinuhog-tuhog na bassisaw
sa ulo ng manok
na ang mga mata'y nakatanod
sa maruming lansangang
tinatalunton natin araw-araw
sa paghahanap
ng ikabubuhay
ng kapalaran
mula sa mga naglilimahid na basura
mula sa mga tira ng ignorante sa gutom
mula sa mga sobra-sobra
ng mga mandarambong
ng espiritu ng mga pagpipiging
na palagiang inaangkin
ng nagdidiyetang alanganin.

Sinuwerte tayo at di inabutan
ng malas na taglay
ng pakikipabsabwatan
ng mga liwayway na nawawala
kung kailangan
ng mga pagsuyong hahanapin
pa sa kangkungan
ng mga dasal na hihiblain pa
mula sa mga awa, pagmamahal,
paninimbang
ng mga isinusumpang
libingan ng mga atang.

Ha! sanhi ng mga sanhi
ang ganitong eksena sa bayan:
ang larawan ng Mabining
nagdadala sa hantungan
ng mga supling
na di man lamang
nakapagpaalam.

A. S. Agcaoili
Marso 13, 2005

Creating a Curriculum Vitae

Address: homelessly residing in all the parts of the city
that I take fancy on especially in those seedy parts
where I can spill the wild beans to prove my manhood
to the perpetually gawking electorate in this location of light
that shines all year-round. Objective: to remain forever and ever,
me and my family, me first, then my wife if she does
not get killed jumping from high places when she is not
in her right senses, then my children, then my brothers and sisters,
then my in-laws if they can still forgive me for philandering
with prostitutes without sex, then back to me again, this
power that makes you drunk, drunk, drunk.
Personal background: born to privilege in these parts;
went to a Catholic school run by priests and other forms
of maladjusted clerics and religious ministers; went to confession
in order to get past the catechetical requirements, get high marks
in religion year-in and year out; went to a Catholic university in
Manila to hone my skills in lawmaking and then some
of the laws of the land when I connived with dark angels
flying high with their weeds; went back to the city by
the river and began to parade my prowess with women,
wine, and wit so that, aftern a night of wanton drunkenness,
I got elected to run the coffers of this city by the river,
steal from it from time to time, and sniff the good odor
of authority from dawn to dusk, from dusk to dawn.
Such is the case here, in this city by the river,
and I had had my fill: I got what I wanted and I danced
with the dark energies of money and greed and want,
those that I know to be true as a leader. I do not want
nothing less, with my bad English and bad Ilocano
and everything bad. Educational attainment: I always speak as
the honorable guest speaker in graduation ceremonies
for the intelligent, the brilliant, the smart.
Experiences: corruption and corruption; graft and graft;
and sometimes, just sometimes, like this one, this recent one,
a merciful murderer of dreams.

A. S. Agcaoili
March 13, 2005

Archives of Rage, Collectively Ours

The eternal immigrant
does not write
pauper poems for
the privileged
any longer.

They gunned down
another honest man
in daylight and
in rainlight in the city
by the drained river
of his soul.

They destroy
dissent here
in my city,
one without history
as it begins
from the wild wind
wreaking havoc
on the sand and stones
taking down notes
on the prey
falling down
on the pool of his blood,
red in its anger and rage
red in its need to unmask
the shadows
hiding in shadows
they who know
how to silence
the stars in these parts
in the north with the northwinds
the same deed
they have done for so long
when our dreams were young
when our bodies were gentle and supine
when our thoughts were not ours.

And each day he comes
into the frail frameworks
of new societal loves
unrequited
as it is everywhere
from temple ruins
in ruby and jade
to altars in alabaster
and ancient stones,
the ceremony of seduction
is the same: it is, indeed,
killing time again
as in the periods
of peace and prosperity
in the palace
of the dictator
doubling as a joker.

This sense of deja vu
begins with a good
grief, sacred, profane
a boon
a bane
to all the memory
that begins
with conquest
and then this erasure
in the histories of leaders
promising redemption
and relief,
their word empty
like the city river marking
death now
beyond life
when young ideas
become easy targets
for feudal lords
and crush the home
in your bleeding heart
like the vice mayor
in my city
offering himself
to the trajectories
of truth-telling
we have dutifully forgotten
for so long
because to remember
is to rage
against the days
the decades of disaster
came into the doors
and windows
of our lives
by the hours.

There, in the nook
of that memory,
there was courage
hiding beneath
silences
and the conspiracy
of children
not saying anything
beyond seeing nothing
and that we were the children
seeing the dark deeds,
our language leased
to be owned by those
with the correct
phrases
praises
patrons.

We might call
all these
the archives
of our common rage,
ours, collectively, communally,
and then some as the stories
get to be told, unearthed,
from the centuries of abandon
to the centuries of abandonment
and the stories of sorrows
binding us all,
migrants and natives,
kibitzers and witnesses,
we who form
the angles of sadnesses
out of broken wings of angels
eternally marking the killing fields
of merciful murderers.

From here, the eternal migrant
sings a sad song for the river
of blood claiming
the blood
a dream martyred,
citizened
in this place of abuse
and absence,
the idea for reckoning
still a long way yet.


A. S. Agcaoili
March 13, 2005

Pagsasayang ng Buhay sa Bohol

Pamilyar ang eksenang
ganito sa mga pobreng
tulad natin
na nagkakasya
sa kamoteng kahoy
sa lason
sa alanganing paghinga
sa alanganing pagkurap
ng sansaglit
upang makalimot
ang isip
di maalala ang sangsang
ng lamang nagiging putik,
ninanaknak ng kahirapan
sa nagdadalamhating magdamag.

Kung bakit ang mga gutom
ang tinatamaan ng trahedya
ay kay hirap intindihin
ang mga hiwagang
walang pamagat
walang saysay kung minsan
walang kahulugan
sa uniberso ng mga kahulugang
pati iyon ay ipinagkakait
sa mga musmos na pangarap
sa Bohol man ngayon o
sa Escalante noon
sa Marag man noon o
sa Kamindanawan ngayon.

Iisa ang padron
ng ganitong kuwento
ng paghigop ng luha
ng pagbibilang ng pagkabagot
sa paghihintay ng pagpula ng araw
pagkatapos ilibing ang lahat
ng sama ng loob
sa himlayan ng mga rebolusyong
bumigo sa atin.

At tulad sa lupang
hayok sa pagyakap
sa mga bangkay
ng pangarap na mura
na ngayon ay inaangkin
ng wala
susubaybayan natin ang balita
at ibang mga balita
tulad ng ganito:
mga pag-asa ng bayan
ibabaon sa hukay
sanhi ng mga lasong
di naman sana
nakamamatay.


A.S. Agcaoili
Marso 12, 2005