Masaker ti Darepdep

1.
Ammom ti Virginia iti uppat nga aldaw ken rabii
a panagtalawataw, kadua ti daranudor ti Greyhound
ken ti ragrag-o dagiti nakaul-ulimek a kabakiran.

Manipud iti Los Angeles, sinurotmo ti dana
ngem dimo ammo dagiti lemma wenno piglat
ti isip a pimpiman, kas ti agay-ayat a no tumira

iti anges kapada ket kasla busi a kellaat ken pannakapnek
idi ubing a ngem itan ket sabali met ti nakapay-an.
Tallopulo ket tallo a biag ti naipatli iti dua-tallo laeng nga oras

iti unget ti bala ni Cho Seung-Hui a diak nakaabrasa
wenno nasabat kadagiti agpampanurnor a kalsada
iti Blacksburg, wenno iti apagapaman a sipnget

iti Jamestown. Kasano ti namaris a panangiladawan
ti napintas a buya iti Williamsburg, ti kolonial a siudad
dagiti kolonial a gagem, dagiti pinanid a panagibtur

dagiti adipen, panangiginggina kadagiti saplit
a makiinnagek iti kudil, tulang, lasag, lua
ken iti araraw ti wayawaya kadagiti rabii a di makaidna?

Sa man itan, daytoy a trahedia, ay, mairukit manen
dagiti pannakitinnaya dagiti aglibas kadagiti matmaturog
nga alad, kadagiti agkikidem a disierto, dagiti imigrante

a rabrabak wenno pannakaideport dagiti amin a kita
ti buteng kadagiti rabii nga aramiden nga aldaw
dagiti makigasanggasat nga agkalay-at kadagiti pader

iti daga wenno iti isip wenno kadagiti beddeng ti linteg.
Agdigos dagiti pasilio iti dara, wenno ti lamisaan ti propesor,
wenno ti pisara a mangikaskassaba iti sagpaminsan a babawi

gapu ta itan, ita nga aldaw, ti tallopulo ket tallo a lib-at
a tallopulo ket tallo met laeng a biag, dardarepdep iti agnanayon
kas kadagiti freeway a di mamingga iti panagdaliasat

a mangungpot iti punganay ti aldaw a kas iti uppat nga aldaw
a panagsubli ti kararua iti naggapuan a kalgaw, iti napalabes
a tawen nga isusurnad iti siudad dagiti di met idi nakaam-ames

a pasamak, agalinggetak itan nga agkamang iti lagip
tapno nanamek ti buya ti James River a nagsangladan
dagiti nagsangpet tapno kadagiti pusek ti natangig a bakir

kadagiti sipnget ti pammati ken aminen nga an-anek-ek
iti lugar a nakayanakan, sadiay, iti nalawa a danum a kaing-ingas
ti baybay, sadiay, iti silaw dagiti milion a kulalanti kadagiti muyong

sadiay a lagipek ti signos dagiti bangungot iti daytoy nga aldaw.
Abril 16, kuna ti kalendario iti sango, ngem sabali ti petsa
ti liday iti aganikki a barukong ta ti dagensen ket addaan bulan,

panawen, oras, minuto. Uppat nga aldaw daydi panangun-unor
kadagiti di mabigatan a dalan ken dagiti din sa met agdungsa a rabii
ngem itan, allangonek ti bagik, iti sirmatak, kitaek ti Virginia

nga am-ammo dagiti kuadernok a nagisuratan kadagiti linglingay.
Uray ti lapis a saksi dagiti estranghero a ragragsak iti pannangan
iti buffet a panagtulakak ken panagikari a dinton maulit ti rabrabak

saanda a maturog ita a rabii, saanda nga aginana, urayenda
dagiti kontro ti kanalbuong, ti kontra signos dagitoy a dara,
ginalon no ar-arigen, maitibnok iti tinta ti panagestoria.

Maysa a tawen a panaglangan iti Virginia ket daytoy itan buribor ti ulo:
iti pannakamasaker ti tallupulo ket tallo a darepdep ken karayo
adda kadi pay laeng mangpadanon kadatao iti ili ti an-anug-ogtayo?

2.
Personal itan ti pananglaglagip ket ti masaker ti darepdep
inringpas ti bala nga agbusi sa ti daraan nga ibit nga agsayasay
kadagiti diding wenno iti sulsuli ti pakpakaasi a saan

nga itodo ti panagtodas kadagiti tagtagainep no diket
bay-an dagitoy a makariing, maigamer kadagiti bigat
a tantannawagan ti init kadagiti agur-uray a siled.

Mabati dagiti katkatawa dagiti pimmusay kadagiti pasilio
kadagiti kisame kadagiti maipilkat nga ib-ibit iti diding
kas tropeo ti naisungani a laing, sirib iti barengbareng.

Lagipem ti dua a lawas a pannakilantip iti siudad ita
ken dagiti kabangibang a pannakaiyaw-awan
iti panagbirbirok iti akademia dagiti dumadangadang.

Agsublikanto ngata pay kas iti dati, ti karayo kas idi?
Karawaem ti sungbat kadagiti sulinek ti panunot
ket ikur-itmo dagiti nailasin a paspasugnod.

A S Agcaoili
UH Manoa/Abril 17-07