Our Words, Our Worlds

Our Words, Our Worlds/Dagiti Balikastayo, Dagiti Lubongtayo


A Dramatic Monologue in Multiple Voices
In Ilokano and English

by

Aurelio S. Agcaoili, PhD
Ilokano Language and Literature Program
University of Hawai`i at Manoa

With additional scripts by the participants of
The 2007 3K Initiative
W-1
Daytoy laeng ti bosesmi.
Daytoy laeng ti timekmi.

W-2
Kadagiti ulimek, iti ulimek
Idiaykami, a, nga agsainnek.

W-3
Our voices sold
Our lives not our own
Or so we are told
Nothing do we own.

W-4
Nothing, nada, awan, awan uray ania.
Kas iti samiweng wenno tulpak, ania!

W-5 (Lydia’s)
Came so lost and spent
The woes, the frustrations, the regrets
But…..
Listen, you did

Slowly, confidence rebuilt
I began to sing
Songs of love
Songs of freedom

Sing, still I do
Sing with the winds
With the birds
With the waves

For you were there
When I was lost
But now am found

Endlessly, I sing
Sing my heart out
Even when you’re
Near and yet so far

W-6
He came into my life.
He came into my life.

Kas iti darudar.
Kas iti anaraar.

Kas iti bagiw
Ay, agkissiw!

W-7
‘Nia ketdin. Agtalnakaman, Pinang!
Agtalnaka man bagi a gumarampang!

Chorus
Dakami dagiti babbai idi kalman
Dakami dagiti rinanggasan ni Adan!

W-8
Ngem saan kadin a kas idi
Saanen a masanting ti babai.

W-9
No pue kunana, daydiay lalaki a nataraki
Pue kunak met kas panagindidi idi, idi!

W-10
Pinataray-okannak ti barbangisit
A no umisem matuknok ti langit!

W-11
Ay, dagiti ngipenna a kas marfil
Ay iti barukongko, adda agkunail.




W-12
Hello, kunana, hello kinuna
Hello kunak met, hello latta

W-13
Ammom kadi ti langa ti rekkang a daga?
Ammom kadi ti langa ti agpalpalama?

W-14
Iti ayat iti rugina, agpalpalama ken ayat.
Malagipko ti barriomi a barrio ti marigrigat.

W-15
Ket immay ni Pedring, iti Hawai`i a nagbalin
Inggayangna ti gayangna iti kakaisuna a hardin.

W-16
Diak ammo ti sarsaritaek, diak ammo ti pakasaritaan.
Irugik iti rugi ti ranggas iti ima mismo ti kaamaan.
Ama dagiti ragsak ken saning-i ken aminen a liday
Nangputot met kadagiti kari a kasingin ti pannakalibay.

W-17
Langgong, kunana.
Garampingat, kunana.
Ket iti rupa nga agdisso
Amin-amin a rugso
Ranggas, ulpit
Saning-it ibit
Aminen a dakiwas
Kaarngi ti pananggudas.

W-18
Saan, saan, kunak, saan kunak
Dinak ranggasan, ayatko, kunak
Ngem di mamingga dagiti ima a rapas
Ket iti bibig manen a manalpaak ranggas.

W-19
Mabtak ti bibig.
Itupakrak ti dara
Iti duanaig
Iti agur-uray a daga.

W-20
Maigamer iti dara iti angin
Sa iti tapok, sa iti dalluyon


W-21
Umayka ta agpakawanka kadagiti sugat.
Umayaka ta ipakaasim ti sudi ni ayat.

W-22
Makitak ti bituen kadagiti matam.
Makitak ti inauna nga asi iti barukong.

W-23
Ket wen, kuna, wen kunak.
Bubonnak ti pammakawan.

W-24
Ket agsalata kadagiti rabii a sardam.
Ket agsalata kadagiti idda.
Ket agsaksi dagiti ules ken pungan
Nga agsaksi met laeng iti sabali manen
A kanibusanan: manalpaak ti idda
Iti sabali manen a ranggas.

W-25
Lagipek dagiti aldaw
Ket agbutengak.

W-26
Lagipek dagiti rabii
Ket agbalawak.

W-27
Patayenka no panawannak.
Ikarik ken isapatak
Ikarik ken isapatak.
Dayta ti kunam.
Ket makitak dagiti matay a bituen
Bulan, saning-i, aldaw.

W-28
Ngem kas iti nepnep
Manglangan met iti kalgaw.
Iti barukong, adda panagpagunggan.
Mariknak ti duayya ti wayawaya.
W-29
Kantaannak dagiti billit a nakabulos.
Awanda kadagiti karsel ti pupukan.
Makatayabda kadagiti law-ang
Iti tangatang nga asul
A sadiay a birokek ti kaipapanan.

W-30
Dardarepdek ti agnanayon nga ayat.
Tagikukuaek ti agananayon nga ayat.

W-31
Sirmataek dagiti madagullit nga ayug
Ket iti barukong, sadiay, sadiay a mayaw-awanak
A mangbirbirok iti wayawayak.

W-32
Saan, kunak. Diakon mamakawan.
Gibusantan dagiti saning-i
Amin a ranggas
Amin nga ulpit
Amin a panagibtur
Amin nga ibit nga awanan nagan!

W-33
Saanen, kunak. Saanen.

W-34
Tulongak ti bagi.
Tulongak ti bagik.

W-35
Wayawayaak ti bagik.
Kettatek ti karsel iti sirmatak.

W-36
Ket kunaek kenka: gibusantan
Ti ranggas, amin, amin a ranggas.

W-37
Buyaek ti nepnep.
Sibuganna ti natingrag a daga.

W-38
Iti natingrag a daga
Dita nga ibulosko amina a lua.

(Maiparang daytoy nga Ilokano version iti 2007 International Conference on Ilokano and Amianan Literatures and Cultures, Philippine Consulate General, Pali Highway, Honolulu, HI, October 27, 2007)