Darepdep iti Dara, 2

MANILA, Philippines - (Dolores Carbonilas Yigal, a Filipina), was among the 14 people killed by a lone gunman who then shot himself at an immigration center in the US, the Department of Foreign Affairs (DFA) confirmed yesterday. Philippine Star, April 6/09

Dua a tawen itan ti napalabas
ti panangipempenko iti maletak
kadagiti bambanag 
a mainaig kadagiti dardarepdepko. 

Nakikallaysaak iti lalaki
a nangiyofresir kaniak 
iti pammateg 
ken Star Spangled Banner.

Nilallayko kadi ti musika iti pusok
iti Sebuano a lengguahe a pagsasaok
a makisarsarita kaniak a siaayat 
ket babaen iti daytoy luganak
dagiti alluyo dagiti baybay nga am-ammok
a kasla dagiti danum daytoy ket ti bagik?

Simmangpetak ditoy tapno tungpalek
ti rekisito ti sabali a lubong
sabali a lengguahe nga iti dayta
a lubong ket itundanak. 
Kinapatpatangko isuna
daytoy a lalaki a nangilala kaniak
iti baet ti diak pannakaammo
no kasano nga iyebkas
iti umno a balbalikas
no di ket dagiti laeng awanan aweng
a kinadekket
a ti pudno nga ayat ket inna ited.  

Isu nga iti kada bigat
iti panangiwa ti init
kadagiti tangatang 
nga itan ken kabisadok kalpasan ti dua a tawen
nga adayo iti init a nangdarang
kadagiti ubing a tawen ti kinaatutubok,
itan ket agsursuroakon 
iti bassit nga a ken atiddog nga a
ken dagiti dadduma pay a paawen iti nagtengnga
kas iti schwa a mangtiritir iti dilam
tapno mapanunotmo dagiti rosas idiay Cebu
tapno manen maramanam ti intuno a tuna
manipud ti GenSan a mangbennat
kadagiti darepdepko a mangsukonor 
kadagiti adu pay a dandanum
tapno umsien dagiti tao a ti pulitika
ket diak mairusok
uray no no bassit-usit ket diak maawatan
no ania ti kaibatogan ti EDSA Uno 
no ania ti kaibatogan ti EDSA Dos
ken ti kudeta dagiti umilitayo 
iti panagtaltalapuagaw, bisin, ut-ot 
abstraksion amin dagitoy 
a maallingag kadagiti padi a lupes
ken ti panangasaba kas kadagiti mannaniw
kadagiti sabali a lengguahe manipud iti norte
ti pagiliak agingga iti sur
ti isu met laeng a pagiliak
ken ti kinabukatotda iti bukod a respeto
iti dida pannakatay nga agbalor iti doliar
kinainfinito a napresioan iti pammapatay
nga awanan iti arte
nga itirada kadagiti mannaniw
a tirtiris. 

Umayda amin kadagiti amin a maris,
dagiti kailiak 
isu a sipud pay ket nagbirbirokakon
iti ayat kadagiti estranghero, 
sinanama nga iti baet
ti apros ti pudno
ken ti realidad dagiti fantasia
makateimpuak koma ti husto
a ramen ti ragsak nga awan inggana.  

Isu nga immayak ditoy Binghamton,
maysa nga universo ti kaadayona 
kadagiti milagro ti patron santo
a dios a maladaga
a kadagiti barukongmi ket awit-awitmi 
isala iti ritual a panangawag
iti bileg ni ayat.  

Ti pannakapukaw ti bengngatko, 
daytoy laeng ti il-iliwek
ket iti espiritu ti baylan a dumadangadang
amin-amin ti gandatek a mapukaw:
dagiti lemma, dagiti lemma ti lagip
dagiti lemma, dagiti lemma ti lengguahe
nabengbeng kas kinabengbeng ti nabengbeng
dagiti erek a matiritir ket itan mapukawko idan
kadagiti paaweng dagiti darepdep
ti gramatikak ket agaresgaren
a kaduana ti gramatika ni ayat
para iti lalaki nga iti nasayud
pinasamakna amin kaniak dagitoy.  

Ngem itan ket napadsoak,
ket ita nga aldaw agdarepdepak iti dara. 

Intumbanak ti maysa nga asasino
a ti basolna ket dina naripar
ti darepdepko
ngem sabali ketdi, iti isipna
a lumlumteg iti leddaang 
kas iti naganko. 

Siak ni Dolores, agpayso, ti ut-ot
nga iburayko iti imigrante nga asasino. 

Iti sabali a lugar, makitakto isuna
ket amadek kenkuana
no apay, iti nagan ti langit a Vietnamese
ket nagpakaloko, ket nagtalakias
immadayo kadagiti maris 
dagiti kaimbagan, kabaraan 
nga iti sabali ket ar-arapaap?


A Solver Agcaoili
Hon, HI/Apr 5/09

No comments: