Daniw iti Panagkasangay-GUMIL Hawai'i

Kammayet a Kayyamet

 

Ken Nica Tapec, Pacita Saludes, Natividad Cacho, Letty Manuel, Perlita Sadorra, Bernard Manuel, Albina Gamponia, iti panagkasangayda

 

Ita ti oras dagiti sabong

Ti kanito dagiti palma

Nga iti arpad ket ti sagut

Ti kammayet ti ragsak

Ken ti saguday ti katawa.

Saan a maidulin daytoy

Kadagiti baul ti lagip:

Makikayyamet iti sulinek

Ti isip kas ita, iti entablado

Ti nabara a balikas

Maisawang manipud iti kaunggan

Tapno iti pantok ti turod ti rag-o

Ket sadiay nga aggibus

Panagkatangkatang ti isem

A padpadaanan.

Kadagiti sappuyot a sumangpet

Kadagiti iking dagiti darikmat

Kadagiti muging ti agdadagsen

A pakasaritaan ni ayat.

Addada ditoy amin itatta:

Dagiti kasaba ti biag

Nga agnanayon a linabag

Ti kakaisuna a panagsalibukag

Ti agduduso a bigat:

Ubing kadagiti mataengan

Nga aldaw, agkabannuag

Kadagiti maamitan a pannakapasag.

Iti sidong, ditoy a mamingga

Dagiti balunet ti karayo

Tapno agrusing ti puso

Nga idi kalman nagkapuyo.

Kasta met ti panagkasangay:

Ti madagullit a panagkansion

Tapno agbiag ti tarumpingay.

 

 

A Solver Agcaoili

Hon, HI/Marso 2009

Birthday Poem for Vangie Burcena

Wailing Wind, Pelting Rain

 

For Vangie Burcena, on her birthday, March 2009

 

I have known you: wailing wind.

I have known you: pelting rain.

For you are the gifts of the earth

The song of the break of day

The rainbow we go after

At the end of the valley

Where there thrives an outgrowth

Of lives in a unison of rhyme

And rhythm making music

For the heart that sweetly seeks.

 

You are wailing wind,

You are pelting rain,

And the storms of our lives

Come to a calming peace

And quiet in the hours

We let lose ourselves

To the demands of rest

To wait for dreams

Colorful as good dreams

Could only be: their reds

The vigor we want and we have

Their greens the symptom

Of our fears, past and gone,

Now interred with the sunset.

 

They do not come, the nightmares

For today is your new awakening

To the vast possibilities of a promise:

Yours, this one, and forever

It will be in your forgotten grief.

 

 

A Solver Agcaoili

Hon, HI/March 2009

 

 

 

 

 

 

Birthday Poem for Jennifer

Reaching Into the Future, This

 

For Jennifer S. Padre, on her birthday, March 2009

 

It is the equinox of night and day

Memory and remembrance

This reaching and reaching far

Far into the future, this!

It is your birthday, and the days

And years and decades are ahead

Reaching far into that gift

Of saying and naming

Before and after the cares

Even as we taste the words

What they mean

What they look like

In the heart that means so much

For the dreamer that sings!

We look back and we count

What counting can tell us all

To account what forgetting

Can mean to make us live

Lives, full and fuller beyond

This song we wrap with

With the colors of our thanksgiving

Which is yours too

We who repair that which is broken

We who mend those needing mending

To put together redemption’s seed

In the first request for forgiving

That which was not there

In the first place but here,

Today, at this hour, here is

This gift, our warmest wishes,

Our endless greetings.

 

 

A Solver Agcaoili

Hon, HI/Mar 2009

 

Panagtambang iti Pakasaritaan, 1

(Ken Bobby Dacer ken ti drayber, iti kettang ti pannakaidasay...)

Maipasngay ti pakasaritaan 

kalpasan ti pannakainaw.

Iti bileg ti kuarentaisingko

a matellay ti gartem

iti linglingay a ti pangulo

dagiti makapaungar a ridep

kadagiti derraas, uram, ranggas

ken ti sapata iti pananggudas

kadagiti mabibbibi a balikas.

Makullaapan ti panunot

iti sango ti umel a bangkay

ti ili nga ipatpateg

nga iti daan nga araraw ken saguday.

Iti sappupo ti aldaw,

ditoy a mangrugi nga agaddang

ti rikna a malmalday

agingga nga agallintok iti sanaang

kadagiti sukotsukot a panagtambang

iti makapnek a pakasaritaan. 

Kas iti di agressat a riribuk

ti matambang nga ayat

iti nagan ti ili dagiti sariwawek:

ti pulis a tuta ti bigotilio

ti bigotilio a tuta ti apro!

Mamin-anoda met laeng

a tuangen ti anniniwan

ti lagip kas iti panangikisapda

iti kabusor ti bigotilio a bayyek

nga iti namnama ti masa

a namuonan iti dayaw 

a panagsuitik.

Ti bigotilio ken 

ti kamponna a demonio

isuda nga agkalanglang 

pannubbot a parparapo.

Iyatangan ti dua a bangkay

kadagiti asi ken katay

ti ili a maidasay. 

A Solver Agcaoili

Hon, HI/Mar 20/09

Aniversario ti Umuna a Lua

Militant group Migrante International leads protest to commemorate the 14th death anniversary of Flor Contemplacion in Singapore. Video report by INQUIRER.net reporter Marjorie Gorospe. Inquirer March 18/09

Sangapulo ket uppat a tawen

a kadagiti lagip ket awan mamaayna. 

Saan a nagramut dagiti bukel

ti lua wenno sakripisio 

wenno dagiti naitugkel a kandela

kadagiti paraangan simbaan kapilia

saan, saanda a dimmanon kenka

iti bangkay iti lungon a maiyawid

tapno ti daksanggasat nga ili kaatagna

ti nakemmo nga agrupsa. 

Agkabannuag ti verso

ti pannakaidasay dagiti kararag

a kenka ipatulodmi iti angin

ipasurotmi iti danum ti baybay

idinto a ti nasanger a baso 

ti agpakpakaasi a pangulo agkilliing.

Iduyokmi dagiti ramay kadagiti mata

tapno dikami agsaksi iti lua

ken pannakaudatal dagiti pakaasi

dagiti saot'dakes a saot'imbag:

'Kinnayo, kinnayo, saan a siak

Saan a siak ti pimmatay!'

Idi, insurok ti addang ti panagpasikal

tapno ti sibibiag a dios ket matay:

mairugi iti amami santo iti avemaria

santo iti mangjesjesus a panagebbal:

punnuen ti lua ti karabukob

tapno ti panagsagaba agbalin a katay

a di matilmon, agindeg iti lilidduokan

tapno makidueto iti panagpasugnod.

Ita ket ti aniversario ti umuna a lua:

mangiyad-adalak idi iti pangngadua

iti seminario mayor dagiti ngatangata.

Aginpapadi idi a rikna

ti mangkabugkabog iti panagmalmalanga

idinto nga iti adayo ket ti ina

nga iti karsel ti karayo agtabtabugga.

Saan a sika laeng, Flor Contemplacion,

ti kontemplasion dagiti sabong:

kadagiti uluanan ti panteon

ket ti nadamsek nga ayat a karissabong

ayat ti ili ayat dagiti birkog

ayat ti isu met laeng a pagilian

dagiti agiyatang iti kinaulbod:

mansanas para iti didiosen

niniugan iti manugangen

anniniwan ti makan iti babaonen

angot ti pagbiag iti adipen.

Makikammayaetkami kenka

kadagiti aniversario a dumteng:

iti tibbayo ti barukong

sadiay ti agungar a burangen

sandi dagiti pannakailupitlupit

iti makam kas iti panagling-et

tapno datayo a babassit

ket iti salakan ti saplit

iti bannawag ti aldaw sumangpet.

A Solver Agcaoili

Hon, HI/Mar 17, 2009

Panagsubli iti Tapok, 1

Mourners escort the body of Rebelyn Pitao, daughter of NPA commander Leoncio Pitao, to the Davao Memorial Park where she was cremated Saturday. Rebelyn was abducted in Davao City March 4 and found dead in Carmen, Davao del Norte the next day. Military intelligence agents have been accused for her death. B. Ohaylan, Inquirer, 3/14/09

1.

Aglapunosan iti danapeg

ti kalsada iti Carmen. 

Agdadagsen ti danipidip

a mangipasngay iti saem.

Ania a pannakakusbo daytoy, 

Maestrami iti amin a panagngilin

iti man pannakigubal iti kabusor

iti man pannakisanggol iti bulbilitor?

Dagiti met laeng mangikanawa koma

ti nanggudas iti anges

nangisibbo kenka iti panes

tapno iti madagdagullit a panagpangres

ti amam ket iti telefono agbanang-es?

Kasano koma a pinanaganannaka

iti rebolusion dagiti daniw

iti maysa nga agsipnget

nga iti banarbar ti boses

ket ti lagip ti panagaw-awir?

Gumluong ti timek ti rebelde

iti ulimek dagiti maipunpon 

a saibbek. Dagiti umili, Maestrami

iti pannakapadso kas iti panagungar,

isuda ti mangtenneb iti tapok

iti ling-et ken lua

tapno iti kaawan ket agaddaka

kadagiti barrairong a rikna

tapno iti iruruting ti balitungeg

nga ayat ket ti layus a mangikisap

kadagiti di ag-dios ti aluad!

2. 

Kasaritaka iti diario,

sika nga awit-awit ti babantot ti tao

iti lungon dagiti agmilagro a duduso

sika nga iti agmatuon dagiti arbis

ket ti mangbisibis a bendision

dagiti langit nga ipusing ti lamiis

ti bangkay ti natay a sibibiag

iti agnanayon, iti aweng dagiti napnuan linteg

a patibong ti pinakbong!

Buyaenka iti retrado iti paulo ti damag,

ikuadroka iti sango ti pagaramidan

iti linabag. Ditaka: iti sango a mamalangaan

no kasta a ti nakem ket masantilmuan. 

Kaduaek dagiti danapeg dagiti mangitunda

iti ayat iti barukong iti apuy:

sadiay a masagebseb ti anian man

a lapped panagsubli iti ili nga ipatpateg.

Iti tapok nga addaka kadakami amin:

maitayok iti pul-oy a kadagiti pantok

agapon nga umiliw

santo kadakami, iti pus-ong dagiti duadua

kaduaennakami a mangikaro

iti nangisit a parparmata.

A Solver Agcaoili

Hon, HI/3-15/09

Iti Aripit ti Pammadso

She was snatched from her tricycle ride home on March 4 and taken aboard a van. Her body was found the following day in an irrigation ditch in Barangay (village) San Isidro in Carmen, Davao Del Norte. She had been bound, gagged, raped, and repeatedly stabbed in the chest. "Rebel’s slain daughter to be laid to rest ," Inquirer, March 14/09

Ita ti tabon ti wayawaya ti ama,

ti puon ken pungangay 

dagiti nalabada a bakabaka.

Sabali a dalan ti nasumok:

iti siled dagiti nasamay a balikas

pagrutingen daytoy iti panunot

pagramuten kas iti balo

santo iti basbas ti aramikumok

ket ti agaggaguanta a sudsod

tapno iti tanem ket ti agrupsa

a sainnek ti tirad ti icepick

iti maisarapa a karabukob

ket ti panungpalan dagiti babassit

a panaglidok. 

Ngem iti barukong 

ti sudsodan ti kabusor,

dumadangadang.

Kasla agbayo dagiti ima

nga agyoyo iti kinatakrot.

Sika pay a maestra dagiti amin

a panangay-ayo kadagiti rikna

nga aglaladut, sika ti nagapit

kadagiti maani a linalangsot.

Iti aripit ket ti sipnget:

sadiay a naidasay amin a linabag

a biniag dagiti isem,

pinagungar manipud ti tanem ti saem

nga iti panagmula iti ranggas

ket isunto met ti apiten.

Kadagitoy nga oras ti sipnget:

iti panagsubli iti daga,

ti lungon a balayen ita

ti bagi a nagsagaba

naglak-am kadagiti panagtayyek

ti gemgem iti langit

sa aglansad iti iriag a gumawgawawa.

Mabalin nga awan basolko, kunam.

Mabalin a kinunam laeng nga anaknaka

ti kumander dagiti tagainep idi kalman.

Mabalin a kinuman nga iti panangisurom

kadagiti adalan ket justisiat' pagpangalam.

  

Ket ita nga aldaw ti maudi a pammakada, 

ita a Sabado a ti Dios ti biag

ket naginana. 

Pumusay kadi met  dagiti abuyot

ti bullalayaw nga iti lukong ti ima

ket ti daniw nga agam-amangaw

agbirok iti tadem kas iti pagaw

nga agbalin a kobra iti aldaw?

Iti aripit ti pammadso.

Agay-ayus ti danum

iti panawen ti panagdawat iti mainum.

Agus-uyas ti uleg, aglupes

kadagiti panawen a balitungeg

a ti anniniwan ti natay ti maidulin.

A Solver Agcaoili

Hon, HI/Mar 13/09 

Ti Kaarngi ti Pannakauma

It is a dangerous thing to bore a powerful God. Christian George, "Sex, Sushi & Salvation"

Panagparintuod

iti apagapaman

ti kaarngit' pannakauma

di matuldekan a dangadang

iti dakulap kas iti suyaab

a sangadangan.

Idiay Laoag, iti nakarikep a kapilia

dagiti alis ken inilotda nga ubing

agbiagda kadagiti masindian

a kandela ti kaibaan.

Nabayag idin a kayat koma datao

a datonan iti maar-arakattot a daniw

a mayatang iti sakaanan

ti lupes a padeppa ngem awan rikna

ti agam-amangaw a pulso, 

di agbitegbiteg

ti mauma a panagbarugso.

Duduso lat' adda

iti killiing ti aglatlati a plata

nga iti lata ti didiosen nga agpangkis

ket ti sawiri a balangkantis

nga iti paulo ti kararag

ket santilmo ti naganna.

Patron dagiti mannibrong,

senior a bulbulitor, maasika!

Patron dagiti barrairong

a linabag ti samiweng ti mutia

nga iti pus-ong ket sadiay

a dung-awanna ti panagsagaba:

awan ditoy ti tured 

ditoy ti pangilangdet

iti basol dagiti naktidiables

nga uray no sangagemgem 

a kilabban ket di man mangted.

La ket ta iyagawa 'tay nga awan labas

ti mangged iti salakan iti salaksak,

agbatay iti kayo a natay iti kalbario.

Barbarengli ta iti masakbayan

ket ti mapuoran nga arutang

a paggulgol tapno maikkat

sansanuong ti malislisayan,

O Patron dagiti barrairong,

senior a bulbulitor, maasika!

A Solver Agcaoili

Hon, HI/Mar 10/09